Ontwikkeling fotonische ammoniaksensor verloopt voorspoedig

Eerste prototype ziet dit voorjaar het levenslicht

Het moet een technologisch hoogstandje worden: de fotonische ammoniaksensor voor in de veestal. De sensor op basis van licht zit volop in de ontwikkelingsfase. Als alles volgens plan verloopt, ziet het eerste prototype voorjaar 2024 het levenslicht. “We hebben niet stilgezeten”, zegt Ad Crommentuijn, strategisch business developer bij Spectrik. Omdat de wetgeving op stalemissie op zich laat wachten, richt de Eindhovense startup zich voorlopig eerst op het klimaat in de stal.

Met dat laatste verlegt Spectrik de focus. In eerste instantie was de sensor namelijk bedoeld om de ammoniakuitstoot van stallen te meten. “Dit doel blijft wel overeind”, zegt Ad Crommentuijn, “want met het oog op het nieuwe stikstof- en klimaatbeleid wordt meten belangrijker dan ooit. Boeren krijgen straks alleen nog een vergunning als ze kunnen aantonen dat ze onder het emissieplafond blijven. Met onze sensor streven we ernaar om de ammoniakuitstoot heel accuraat te meten. Die wetgeving is er voorlopig nog niet, maar ondertussen kunnen veehouders al wel aan de slag met het stalklimaat. Hoe beter het klimaat, hoe gezonder en beter dit is voor de dieren. Boeren kunnen daarmee voldoen aan de steeds hogere normen die de keten stelt én ze zien het terug in de portemonnee.”

‘Veehouders kunnen al aan de slag met het stalklimaat’

Positieve proof of concept
Voor het meten van het klimaat in de stal hoeft aan de sensor niet veel te veranderen. Het enige verschil is dat die niet bij de uitlaat wordt geplaatst om de ammoniakuitstoot te meten, maar in de box bij de dieren. Het ontwikkelingsproces van de geïntegreerde fotonische stalsensor blijft onveranderd. Inmiddels heeft de sensor de proof of concept doorstaan. Hierbij was technologiepartner VTEC Lasers & Sensors uit Eindhoven nauw betrokken. De rapportage is net binnen, met positief resultaat, vertelt Crommentuijn. “Met de fotonische sensor is voldoende accuratesse te halen, hij is dus levensvatbaar in de toepassing die we voor ogen hebben. Dit betekent dat we door kunnen naar de volgende fase: de ontwikkeling van het prototype dat we vervolgens gaan testen in de stal.”

Eerste testversie
Het eerste prototype – formaat magnetron – krijgt dit voorjaar nog een plek in een stal in Ospel, bij Nederweert. Onder regie van Connecting Agri & Food (die innovatieve oplossingen voor de sector creëert en toetst) wordt hier een vergelijkende test gedaan met verschillende sensoren. Crommentuijn: “Uit de data kunnen we straks opmaken hoe onze sensor ten opzichte van andere reageert op bijvoorbeeld temperatuur en luchtvochtigheid. In de fase daarna gaan we de aangepaste versie in schoenendoosformaat testen, samen met de WUR (Wageningen University & Research, red.). Na deze validatietest in een labopstelling plaatsen we de sensor in een of meerdere teststallen van de WUR. Zijn de uitkomsten goed, dan kunnen we het meetelement gaan verkleinen en op een chip zetten. De sensor heeft dan nog de grootte van twee doosjes speelkaarten. Het doel is om begin volgend jaar zover te zijn.”

‘We zijn gestart met de agrarische sector, omdat die met een urgent probleem zit’

Meetbureaus
Met de fotonische stalsensor richt Spectrik zich vooral op partijen als stalleveranciers, systeemintegratoren, luchtwasserleveranciers en kennis- en regelgevende instellingen. Met meerdere partijen zijn al intentieovereenkomsten getekend. “Ik verwacht dat er voor de agrarische sector ook specifieke meetbureaus gaan ontstaan”, zegt Crommentuijn. “Als het om de emissieplafonds gaat, kunnen zij de emissiewaardes objectief vaststellen.”

Volgens hem is de technologie van de fotonische sensor ook voor andere sectoren geschikt. “Neem de auto-industrie. Ook daarvoor geldt: meten is weten. We zijn gestart met de agrarische sector, omdat die met een urgent probleem zit en onze technologie zich heel goed leent voor het stalklimaat. Wellicht neemt de aandacht met de Europese Green Deal alleen maar toe; er wordt al gezegd dat die gaat leiden tot een stikstofcrisis 2.0. De druk is dus groot. Het zou natuurlijk mooi zijn als wij een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing.”

AgriFoodInnovation draagt bij aan de ontwikkeling van de fotonische stalsensor. Hiervoor bieden we ondersteuning in business development en stellen we kennis en netwerk beschikbaar.

In september 2023 interviewden we Rick Jongen al, directeur van de Eindhovense startup Spectrik. Dit artikel kun je hier teruglezen.