Dynamische AFI Meet-up Smart Farming Plantaardig

Door Brigitte de Swart

‘Samenwerking is een must om cases te laten vliegen’

Brabant bruist als het gaat om de krachtenbundeling voor een toekomstbestendige agrifoodsector. Dat bleek 21 september weer tijdens de tweede AFI Meet-up van 2022, deze keer met als thema Smart Farming Plantaardig. Waar het in de sector om draait is samenwerking en innovatie. “Als je het vertrouwen in innovatie verliest, verlies je het vertrouwen in de toekomst”, stelde gedeputeerde Elies Lemkes-Straver.

Volgens de gedeputeerde zijn innovaties nodig om de maatschappelijke opgaven te realiseren, zeker ook op het gebied van agrifood. “Technologie kan ervoor zorgen dat we met de voedselproductie de omgeving minder belasten. Brabant loopt daarin voorop. In 2017 hebben we strengere regelgeving ingevoerd, gekoppeld aan een investeringspakket van € 70 miljoen in de taskforce voor stallen. We zijn nu een aantal jaren verder en er worden vraagtekens gezet bij de werking ervan. Dat hoort ook bij innovatie; dat er tegenvallers zijn, maar ook weer oplossingen. Als provincie blijven we daarin investeren, ook in het bieden van perspectief voor boeren. Zo lanceren we binnenkort het actieplan Jonge Boeren. Boeren horen gewoon bij Brabant.”

‘Dat hoort ook bij innovatie; dat er tegenvallers zijn, maar ook weer oplossingen’

In actie komen
De belangstelling voor de bijeenkomst van AgriFoodInnovation (AFI) bij onderwijsinstelling Curio in Breda is groot. Tientallen bestuurders, ondernemers, docenten en verbinders komen deze middag af op het volle programma. Met als keynote Harrie Schonewille, Managing Director van VDL ETG Projects. Hij ziet veel potentie in technologie in het agridomein. “Onze focus ligt op het maken van hightech tools om in massa te kunnen produceren. De agrarische sector is ook massafabricage, maar was nooit toegankelijk voor slimme machines die autonoom werken. Artificial intelligence (AI) heeft de wereld compleet veranderd en agtech (technologie in de land- en tuinbouw, red.) mogelijk gemaakt. De robot die wij ontwikkelen voor de glastuinbouw is voor ons een logische cross-over naar de agrarische sector.”

Als een van de spelers in het Brabantse ecosysteem investeert VDL ETG Projects in AI en in start-ups en scale-ups. “AI is over vijf jaar gemeengoed”, voorspelt Schonewille. “Samenwerking is op dit vlak essentieel, een must om cases te laten vliegen. Én een goede businesscase natuurlijk. Het gaat erom dat we een stap naar voren zetten, ook de telers. We moeten in actie komen, dan gebeurt er wat.”

Autonome Akker
Een van de businesscases van AFI is de Autonome Akker. Deze maakt deel uit van de ‘moonshot’ Digitale Gewasketen. Het doel van de ‘moonshots’: grensverleggende innovaties in de sector versnellen in transitie naar een duurzaam voedselsysteem. PixelFarming Robotics uit Almkerk, ontwikkelaar van robots voor de mechanische bestrijding van onkruid, is leadpartner binnen de businesscase Autonome Akker. “We willen chemie als input vervangen door data en zo de verdiencapaciteit van een gemiddelde hectare verdubbelen”, zegt directeur Arend Koekkoek. “Wij gaan uit van de plant in plaats van een globaal gewas. Van boeren vergt dat een andere manier van denken: op wat voor bodem kweek ik welk plantje en welke bewerking wil ik daarvoor vanuit mijn hart inzetten? Voor een groot bedrijf dat volume draait is die omslag moeilijk. Met een heel team maken we de transitie samen met de teler.”

‘De vraag is: kan technologie een extra verdienmodel zijn?’

Slimmer Telen
Van den Borne Aardappelen in Reusel werkt met een robot van PixelFarming Robotics. “Een technologie met toekomstperspectief”, vindt directeur Jacob van den Borne. Als een van de koplopers in precisielandbouw en oprichter van de Brabantse Boerderij van de Toekomst en de Precision Academy heeft hij diverse technologieën in huis. De kennis deelt hij onder meer als leadpartner in het AFI-project Slimmer Telen. “Technologisch gezien kan alles”, zegt hij, “alleen de adaptatie laat op zich wachten. Dat zit vooral in onwetendheid, waardoor de transitie wordt vertraagd. Door telers te laten zien wat er kan, door ze te trainen en te helpen technologieën in te zetten, dragen we bij aan die versnelling.”

Verdienmodel
Net zo belangrijk vindt Van den Borne het verdienmodel van de technologie. “De vraag is: kan technologie een extra verdienmodel zijn? Bij strokenteelt bijvoorbeeld is de kostprijs het grootste probleem, omdat het om veel handelingen gaat. Maar die zijn te robotiseren.”

Zowel PixelFarming Robotics als Van den Borne Aardappelen maakt deel uit van het netwerk AgroBots. Hierin werken techneuten en telers samen aan de landbouw van de toekomst met robotica en AI. Thijs Dorssers van Holland Robotics, een van de projectpartners, verbaast zich erover dat er slechts één agrariër bij de AFI Meet-up aanwezig is. “Als je de transitie op gang wilt brengen, heb je wel de boeren nodig. Zij moeten met de adaptatie aan de slag en dus meedenken in de keten.” Dat betekent volgens hem ook dat er voldoende nieuwe mensen technisch opgeleid moeten worden. “Niet alleen voor de ASML’en, wat natuurlijk sexy is, maar ook voor de agrarische sector. Er zal meer techniek in de agro-opleidingen moeten komen, zodat de toekomstige boer daar affiniteit mee krijgt. En technische omscholing van de huidige boeren is net zo belangrijk. Dat betekent ook voor onderwijsinstellingen dat ze anders moeten gaan denken.”

‘We weten allemaal dat multidisciplinaire teams tot de beste oplossingen leiden’

Opleidingen innoveren
Bij Curio, de gastheer van vandaag, gebeurt dat al. De beroepsopleider werkt hard aan de onderzoeksvaardigheden van de studenten. Zo pakken studenten in het Practoraat Agrofood & Biobased vraagstukken uit het bedrijfsleven op. “We zijn dus al druk bezig met het innoveren van onze opleidingen”, vertelt directeur Judith Donkers. “We krijgen in de groene opleidingen nog vooral studenten binnen die de bedrijfsopvolger zijn. Die groep is aan het krimpen, dus we gaan de instroomdoelgroep verbreden. Daarvoor willen we samen optrekken met het bedrijfsleven, om deze studenten aan het denken te zetten over alternatieve oplossingen in de sector.”

Donkers voegt er nadrukkelijk aan toe dat de positie van de mbo’er in onderzoek en hightech oplossingen wel degelijk een vanzelfsprekende is. “We hebben vaak de neiging om die te plotten op een hbo’er of academicus. Het voordeel van mbo’ers is dat ze heel pragmatisch denken en zich niet laten remmen door beperkingen. We weten allemaal dat multidisciplinaire teams tot de beste oplossingen leiden. Dus een warm pleidooi voor de mbo’er in die oplossingen van de toekomst!”

Betere oplossingen
Stephanie ter Borg, directeur van REWIN West-Brabant, is het daarmee eens. “Als regionale ontwikkelingsmaatschappij werken we aan de economische structuurversterking, en dan vooral het bevorderen van innovatie. Altijd in de combinatie van onderwijs, overheid en bedrijfsleven. Een mooi voorbeeld is Breda Robotics. In deze broedplaats voor robotica en automatisering trekken bedrijven en studenten samen op. En dan niet alleen hbo- en universitaire studenten, maar juist ook mbo’ers, want die hebben we in deze regio heel hard nodig.”

Gedeputeerde Lemkes-Straver is benieuwd hoe je studenten geïnteresseerd krijg voor de groene sector. “In de kassen die we hier hebben werken mbo’ers en hbo’ers samen”, vertelt Curio-directeur Donkers. “Het gaat om groene én technische studenten, omdat je beide talen nodig hebt om de antwoorden op de complexe vraagstukken te vinden. We zien dat ze enorm veel van elkaar leren, vooral ook dat ze elkaar nodig hebben om tot betere oplossingen te komen.” Dat de agrifoodsector juist ook aantrekkelijk is voor jongeren vanwege de maatschappelijke impact, beaamt Donkers. “Hovenier willen ze niet worden, maar ze willen wel graag bijdragen aan de oplossing voor een duurzaam vraagstuk. Dat betekent dat we het groene onderwijs anders moeten positioneren. Uiteraard zijn we daar al druk mee bezig.”

Gesprekstafels
En dan de gesprekstafels. Aan de eerste van deze middag schuiven Jonica de Bruijn, programmamanager van REWIN West-Brabant, Iljan Schouten, managing director van Steketee en Peter Millenaar van Leap Vision BBLeap aan. Het onderwerp: de balans tussen ecologie en chemie in open teelten. “Onze machines bieden oplossingen voor de open teelt waarmee de boer geld verdient”, zegt Schouten. “Een businessmodel dus, wat we hier eerder al hoorden. Een boer moet gewoon geld kunnen verdienen, dat willen we allemaal in de keten.” Net als Millenaar is hij van mening dat chemie nodig blijft. “Anders hebben we echt een groot voedselprobleem in de wereld. Maar het moet wel minder.” De grootste uitdaging volgens Schouten is om de machines slim te maken. “Om het vakmanschap van die boer op die trekker te vervangen.”

In de tweede gesprekstafel over techniek als oplossing voor het arbeidsvraagstuk is het woord aan Linda van Hilten, programmamanager van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) en Raymond van den Bos, Finance manager van AVL Motion. Die laatste ontwikkelde een oogstrobot voor asperges. Volgens Linda van Hilten bij uitstek een voorbeeld van hoe technologie menselijke arbeid kan ondersteunen. Op de vraag of de consument niet liever een met de hand gestoken asperge op zijn bord krijgt, zegt ze: “Aan arbeid zitten veel meer aspecten dan puur het werk op de locatie. De vraag is of de samenleving nog zit te wachten op een jaarlijkse toestroom van arbeidsmigranten uit het buitenland. En moet je dat die landen van herkomst van de migranten wel aandoen, aangezien ze daar ook voor enorme maatschappelijke uitdagingen staan. Dus misschien is het juist wel een positieve kant van dit verhaal dat het wel met techniek kan in plaats van met laaggeschoolde krachten uit het buitenland.”

Bekijk hier het fotoverslag van deze bijeenkomst.

–> De volgende AFI Meet-up heeft als thema Smart Farming Dierlijk. Meer informatie hierover volgt binnenkort via onze site, nieuwsbrief en socials. De Meet-ups komen tot stand in samenwerking met AgriFood Capital, Brainport Development, REWIN West-Brabant, provincie Noord-Brabant en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). AgriFoodInnovation wordt als erkend Regio Deal project ondersteund door Regio Deal Noordoost Brabant.

Dit artikel verscheen in de nieuwsbrief van AgriFoodInnovation. Ontvang je deze nog niet ? Meld je dan hier aan voor onze nieuwsbrief en mis niets.