Inspiratiesessie AgriFoodInnovation tijdens slotbijeenkomst Regio Deal

‘Grensverleggende innovaties dankzij gedreven ondernemers’

Voor innovatie en samenwerking in de agrifoodsector heb je gedreven ondernemers nodig. Dat bleek ook in de inspiratiesessie van AgriFoodInnovation op 4 december, tijdens de slotbijeenkomst van Regio Deal Noordoost Brabant. In een interactief podiumgesprek blikten we terug op de resultaten van de businesscases. “Doordat de ondernemers hun nek uitstaken, hebben we grensverleggende innovaties gerealiseerd”, concludeerde programmamanager Ton Hagelstein.

Partners en stakeholders van de Regio Deal vieren deze middag in het Bossche Congrescentrum 1931 vier jaar samenwerken aan brede welvaart in Noordoost-Brabant. Het thema ‘De Kracht van Samen in de Regio’ wordt nog maar eens bekrachtigd in verschillende inspiratiesessies. In de sessie van AgriFoodInnovation (AFI) staan vier businesscases centraal op het snijvlak van hightech, agrifood en data: Autonome Akker, Slimmer Telen, Sturen op diergezondheid en Sturen op kwaliteit in de varkensketen. Onder onze paraplu bundelden de ketenpartners hierin hun krachten.

Inzetten op verbinding
Aan het begin van de sessie vertelt Hagelstein wat die krachtenbundeling teweeg heeft gebracht. “Onze ambitie was een beweging op gang te brengen en impact te maken binnen de agrifoodsector door hightech en agrifood met elkaar te verbinden. In onze regio hebben we met deze twee sectoren goud in handen: allebei zijn ze wereldwijd een belangrijke speler. Het lijkt dus een perfecte match, maar in de praktijk bleek de samenwerking uitdagender dan gedacht. De hightechindustrie en de agrifoodsector spreken niet elkaars taal en hebben een andere dynamiek als het gaat om investeren.”

‘In de praktijk bleek de samenwerking uitdagender dan gedacht’

Heldere visie
Toch lukte het AgriFoodInnovation om de twee werelden dichter bij elkaar te brengen in een aantal succesvolle businesscases. “Zeker ook dankzij de inzet van zeer gedreven ondernemers”, zegt Hagelstein. “Zonder hun heldere visie over het versterken van de agrofoodsector, hadden we niet gestaan waar we nu staan.”

Twee van die ondernemers zijn Arend Koekoek van Pixelfarming Robotics in Almkerk en Jacob van den Borne van Van den Borne Aardappelen in Reusel. Samen met Angela van der Sanden, specialist Smart Farming, diergezondheid en -welzijn bij Connecting Agri&Food, nemen zij deel aan het interactieve podiumgesprek. Het thema: meer innovatiekracht met data en hightech.

Autonome Akker
Arend Koekoek realiseerde de Autonome Akker met een mechanische onkruidbestrijder op basis van AI. Zijn Robot One kan met geavanceerde dieptewaarnemingscamera’s en GPS-antennes elk sprietje onkruid bestrijden. De eerste serieproductie is inmiddels een feit. De reis die Koekoek hiervoor aflegde, vergelijkt hij met de Apollo-missies naar de maan. “Het lijkt simpel, een klein balletje precies daar laten landen. We weten dat we erheen moeten en theoretisch weten we ook hóé: met data en technologie moet het lukken. Maar in de praktijk is het een enorme onderneming en kunnen er heel gemakkelijk dingen fout gaan. Ik had geen tig miljoen, zoals Elon Musk met zijn SpaceX; ik moest het doen met zo’n firecracker. Maar we zijn nu wel zover dat we een machine hebben die goed draait.”

Slimmer Telen
Jacob van den Borne was al jaren bezig met hightechtoepassingen in de agrarische sector. Met de businesscase Slimmer Telen wilde hij die binnen de landbouw verder brengen. “We begonnen ooit met het verzamelen van data, omdat de percelen waarop wij onze aardappelen telen sterk verspreid zijn en ik het overzicht kwijtraakte. Door te innoveren konden we snel stappen zetten, zowel in opbrengst als in kwaliteit en effectiviteit.”

Alle data komen terecht in het dashboard dat hij ontwikkelde voor de boeren met wie hij grond uitruilt. Deze online tool laat zien wat op welk perceel wordt geteeld en hoe de bodemgesteldheid is. Het doel: nog slimmer telen met betere resultaten. Van den Borne: “Om de technologie breed beschikbaar te stellen, zijn we initiatieven gestart als de Campus en de Precision Academy. Elk initiatief is een stap dichter bij het grotere doel: ervoor zorgen dat onze kinderen en toekomstige generaties kunnen blijven ondernemen als agrariër.”

Slimme Varkensketen
De businesscases Sturen op kwaliteit en Sturen op diergezondheid hadden als doel om door de keten heen de kwaliteit en de gezondheid van varkens te verbeteren. “We zijn samenwerkingen aangegaan en de databronnen in de keten gaan verzamelen”, licht Angela van der Sanden toe, die namens vleesproducent Vion Food Group de projectleiding op zich nam. “Door de prestaties continu te monitoren, wilden we bekijken of we gericht verbeteringen zouden kunnen aanbrengen.”

Met succes. In de businesscase ‘Sturen op kwaliteit’ is met een cameratechnologie aan de slachtlijn een manier gevonden om de vetkwaliteit van varkensvlees te sturen. Vanuit de businesscase ‘Sturen op diergezondheid’ is een klimaatsensor ontwikkeld. Die brengt 24/7 het klimaat in de stal in kaart. De varkenshouder kan zo het stalklimaat gericht sturen voor een betere diergezondheid en dierenwelzijn, en daarmee een betere karkaskwaliteit.

‘De Regio Deal heeft ons én de businesscases die wij hebben omarmd een boost gegeven’

Op eigen benen
Na vier jaar staat elke businesscase nu op eigen benen. Mede dankzij de financiële injectie vanuit de Regio Deal Noordoost Brabant. “Die heeft ons én de businesscases die wij hebben omarmd een boost gegeven”, aldus programmamanager Ton Hagelstein. “Dat de ondernemers bereid waren om ook zelf te investeren, was de beste drijfveer om er een succes van te maken.”

Waar ze over vijf jaar denken te staan? Arend Koekoek: “Het is onvermijdelijk dat er een apart bedrijf komt voor het bouwen van onze robots. Tegelijkertijd blijf ik bezig met de gezonde akker. Mijn passie ligt echt bij het bevorderen van gezond eten, afkomstig van een gezonde bodem in een mooie omgeving. Als onderdeel van het ecosysteem, blijf ik me daarvoor inzetten.”

Perspectief in de landbouw
Jacob van den Borne wil over vijf jaar met alle verzamelde data en kennis als gebiedsregisseur een rol spelen in het terugbrengen van perspectief in de landbouw. “Misschien zelfs breder dan alleen de landbouw, want er liggen veel kansen”, zegt hij. “Bijvoorbeeld bij de waterschappen en in de energietransitie. Al die onderwerpen passen perfect in het nieuwe buitengebied. Maar we moeten het goed uitleggen, onderbouwen en laten zien hoe het werkt. Die uitdaging ga ik de komende vijf jaar met volle overtuiging aan.”

Wijd verspreiden
Ook het streven van Angela van der Sanden is om de innovaties wijd te verspreiden. “We hebben ze niet alleen voor de grote partners ontwikkeld, maar zeker ook voor de kleine agrariërs. De stalsensoren bijvoorbeeld zijn ook in andere veeteeltbedrijven inzetbaar, zoals in de pluimveehouderij. En we hebben al vragen gehad van concullega’s of zij de cameratechnologie in de slachterij ook kunnen toepassen. Er ontstaat een dynamiek waarin uiteindelijk de hele sector, inclusief de kleinere spelers, van de innovaties kan profiteren. Dat is altijd ons uitgangspunt geweest.”

Zwaan-kleef-aaneffect
Hoewel het vierjarige programma afloopt, betekent dit niet het einde van AgriFoodInnovation. “Onze rol als aanjager en vliegwiel blijkt essentieel, en die moeten we blijven oppakken”, zegt Hagelstein.

Sander Groenen, directeur van AgriFood Capital waaronder het AFI-programma valt, voegt hieraan toe: “Dankzij de Regio Deal konden we met AgriFoodInnovation zaadjes planten voor nieuwe samenwerkingen rond stevige, praktijkgerichte projecten. Nu is het belangrijk om een zwaan-kleef-aaneffect te creëren.”

Ook de Bossche burgemeester Jack Mikkers, voorzitter van de huidige Regio Deal, benadrukt aan het einde van de slotbijeenkomst dat ‘we nog lang niet klaar zijn’. “Laten we vooral aan onze regio blijven bouwen in het belang van onze toekomstige generaties. Daarvoor zetten we onder andere in op een nieuwe Regio Deal. In februari 2025 horen we of onze aanvraag gehonoreerd wordt.”